LEED Sertifikası-Sürdürülebilirlik

LEED NEDİR? 
Enerji ve Çevre Dostu Tasarımda Liderlik (LEED) ABD'deki Yeşil Binalar Konseyi (USGBC) tarafından geliştirilen, sürdürülebilir yeşil bina uygulamalarını destekleyen kriterlerden oluşan bir sertifikasyon programıdır. Tasarım, yapım ve işletme performanslarının kabul edilen ölçütlere göre karşılaştırılması prensibine dayanan bu sistem bina sahiplerine ve işletmecilere binanın performansını ölçme imkânı vermektedir. 

LEED sürdürülebilirlik konularında altı ana alanda tüm binayı incelemektedir; 
o Sürdürülebilir Araziler 
o Su kullanımında etkinlik 
o Enerji ve Atmosfer 
o Malzeme ve Kaynaklar 
o İç Hava Kalitesi 
o Yeni metotlar ve Tasarım 

Binalar performanslarına göre dört ayrı sınıfta sertifika alabilirler: 
o Sertifika 
o Gümüş
o Altın 
o Platin 


LEED ÇEŞİTLERİ

Farklı projeler için farklı LEED sertifika sistemleri geliştirilmiştir: 
o LEED-NC (New Construction and Major Renovations): Yeni inşaat ve renavosyon alanına yönelik olarak geliştirilen LEEDNC'de yeni geliştirilen ticari ve endüstriyel projelerden en yüksek performansın sağlanması amaçlanıyor. 
o LEED-EB (Existing Buildings): Mevcut binalara yönelik LEED-EB'de bina sahibi ve bina üzerindeki bakım, güçlendirme, geliştirme çalışmalarının nasıl sistematize edileceğine ilişkin kriterleri içerir. 
o LEED-CI (Commercial Interiors): Binada yaşayanlar için iç mekan tasarım kriterleri sunar (ofis, yönetim merkezi vb.). 
o LEED-CS (Core and Shell Projects): Bina merkezi ve kabuğu denen iskelete yönelik bu türde tasarımcılara, bina yapıcılara, geliştiricilere ve yeni binanın sahibi olacak kişilere sürdürülebilir bir tasarımın sağlanacağı iskelet inşası kriterleri sunulur. 

KONUTLAR VE LEED 

Yeni geliştirilen diğer iki LEED türü de konutlara yönelik LEED ve bölge gelişimine yönelik LEED'dir. 
o LEED-H (Houses): Konutlar yüksek performanslı yeşil binaların oluşturulmasına yönelik bir dizi kriter barındırır. 
o LEED-ND (Neighboorhood): Bölge gelişimine yönelik LEED-ND şehircilik, smart growth, yeşil binalara yönelik kriterleri içeriyor olması ile komşuluk ünitelerinin tasarımına dair bir ilk olma özelliğini taşır.


LEED SERTİFİKALI ÖRNEK BİNALAR:

1- Proximity Hotel

Dennis Quaintance ve Nancy Kral Quaintance liderliğindeki Proximity Hotel, özel sermayeli ve ve Quaintance-Weaver Restoran ve Oteller tarafından işletilmektedir. 2007 yılında açılan Proximity Hotel ve Print Works Bistro USGBC’nin en üst düzey sertifikasının elde eden ilk konaklama sektörü firmasıdır. 

LEED sertifikasında enerji kullanımı, aydınlatma, su ve malzeme kullanımı ve diğer sürdürülebilir çeşitli stratejileri dikkate alan bir kuruluştur. LEED çevresel performansı, kullanıcı sağlığını ve finansal getiriyi göz önünde tutar. LEED’in kuruluş amacı binaları kaynakları koruyarak ekonomik bir şekilde dizayn ve inşa etmektir. ABD Yeşil Bina Konseyi tarafından geliştirilen LEED bina sahiplerine ve işletmecilere ihtiyaçları olan doğrudan ve ölçülebilir araçları sağlamaktadır. LEED dünyanın en yeşil, en enerji tasarruflu ve yüksek performanslı bina tasarımı ve yapımı için USGBC notunu sistemidir.

Proximity Hotel bir LEED Platin sertifikasına sahip bir yeşil oteldir ve binanın tasarımı ve inşaatı uluslararası kriterlere uygun dizayn, inşaat ve yüksek performanslı yeşil bina işletmesine uygun bir şekilde yapılmıştır. Takibi Leadership in Energy and Environmental Design (LEED) Yeşil Bina Değerlendirme Sistemi tarafından yapılmıştır.

Proximity Hotel’de Yapılan Sürdürülebilir Uygulama Örnekleri 

1-      Binada kullanılan ultra verimli ve en son inşaat teknolojik malzemeler binanın %39,2 daha az enerji kullanmasını sağlamaktadır.

2-      Binada kullanılan sıcak suyun %60’ı yaklaşık 4000 m2 çatıya konulan 100 adet güneş enerji panelleri tarafından üretilmektedir.

1-      Mutfakta kullanılan yeni tasarlanmış davlumbazlara sensör konularak içerideki havanın durumuna göre değişken hızda çalışması sağlanmaktadır. Bu işlemle normal bir davlumbaza göre %25 elektrik tasarrufu yapılmaktadır.

2-      Standart bir su soğutma sisteminin yerine restaurantın soğutma ekipmanlarının jeotermal enerjisi kullanılmaktadır.

3-      Otis Gen2 tarafından Kuzey Amerikada ilk olan Rejeneratif Disk Modelli asansör kullanılmıştır. Bu asansörler yaptıkları hareket enerjisini elektrik enerjisine çevirebilmektedir.

4-      Odalarda kullanılan pencerelerin boyutları 4incx7inc olarak tasarlanmış. Bunun sayesinde doğal aydınlatmadan faydalanılarak enerji tasarrufu sağlanır.

1-      Yüksek verimli Kohler sıhhi tesisat sayesinde su kullanımında yılda %33 tasarruf sağlanmıştır.

2-      Nakliye giderlerinden tasarruf edebilmek için yerel malzemeler kullanılmıştır

3-      İç mekanda hava kirliliğini azaltmak için kimyasal gaz salınımı düşük boyalar, yapıştırıcılar, halılar vb. malzemeler kullanılmıştır.

4-      Odalardaki raf ve masalar geri dönüştürülmüş %100 katkısız kağıt hamuru ile yapılmış ve üzeri cevaz kaplama yapılmıştır.

Kayneak: http://proximityhotel.com

İnşaat Proje Yönetimi Temel İlkeleri -4 (Dr. Murat Kuruoğlu)

İnşaat Proje Yönetimi Temel İlkeleri -4 (Dr. Murat Kuruoğlu)

İnsanları, ekipmanları, araçları ve parayı projede en etkin biçimde kullanmak için, etkin çalışan bir süre yönetim sistemine ihtiyaç vardır. Doğru planlama, programlama ve koordinasyon projenin istenen kalitede, zamanda ve öngörülen bütçe içinde tamamlanması açısından da gereklidir.  Bu bölümde proje yöneticisinin zaman yönetimindeki temel görevleri olan program  geliştirme, izleme ve uygulama ile düzenli rapor hazırlama konuları açıklanmıştır.

ÖN TASARIM EVRESİ

Master İş Programı

İnşaat proje yöneticisi tasarım, tedarik ve yapım için çeşitli seçenekler ve önerilerini oluşturduktan sonra, projenin master programını hazırlayarak malsahibinin onayına sunar.

Ara Terminleri Gösteren İş Programı

Ara terminleri gösteren iş programı, master iş programındaki kilit noktaları gözler önüne serer. Bu program, tasarımcının seçilmesi, onun yönlendirilmesine ilişkin toplantılar, tahmini maliyet/yarar  analizlerinin teslimi ve proje evrelerinin tamamlanması hususundaki tarihleri gösterebilir.

TASARIM EVRESİ

Master İş Programının Takibi

Master İş Programı düzenli olarak işin gidişini (gelişimini) yansıtacak biçimde güncellenir. Projenin kapsamı bu evrede belirlendiğinden, inşaat proje yöneticisi Master programın revize edilmesi hususunda önerilerde bulunur. Bu revizyonlar, malsahibinin verdiği ve tasarımcı ile diğer taraflara dağıttığı değişiklik talimatları sonucu yapılırlar.

Tasarım İş Programı

Tasarımcı, inşaat proje yöneticisi ile ortaklaşa çalışarak,  tasarım evresi gereksinimlerinin planlanma ve uygulanması için realist bir (tasarım) iş programı hazırlamalıdırlar.

Ara Termin İş Programının İzlenmesi

Yukarıda belirtilen güncelleme, ara terminler iş programındaki tarihler açısından yapıldıktan sonra yeni ara terminler iş programı, malsahibinin onayına sunulur.

Yapım İş Programı

İnşaat proje yöneticisi, teklif dosyasına (teklif verecekler için hazırlanan dokümanlara) eklenmek üzere bir teklif öncesi yapım iş programı geliştirmeli ve bunda başlıca ara terminler bulunmalıdır.

Bolluk

İnşaat proje yöneticisi malsahibi ile birlikte, iş programının çeşitli işlem dizilerinin oluşturduğu yollardaki bollukların inşaat süresince nasıl kullanacağını belirlemelidirler.

İHALE VE SATINALMA (TEDARİK) EVRESİ

Yüklenicinin Yapım İş Programı

İnşaat proje yöneticisi teklif sahiplerinin iş programının hazırlanması, gerçekleştirilme sorumlulukları ve ihale dosyasında istenen tüm program ve raporlara uyuma katkıda bulunmasılıdır. İhaleyi alan yüklenici, iş programı hazırlama sürecinin bir parçası olmalıdır. İnşaat proje yöneticisi master iş programını teklif sahiplerine verirken sözleşme dokümanlarına göre yüklenicilerin iş programının geliştirilmesine katkı ve yükümlülükleri hususunda kendilerini aydınlatmalıdır.

YAPIM EVRESİ

Yapım İş Programı / Master İş Programı

Proje Yöneticisi, yüklenicinin onaylanan (yapım) iş programı ile master  programını düzelttikten sonra malsahibinin onayınına sunar. Yüklenicinin yapım iş programı, hakediş fiyatlarının yüklenmesinden sonra hakediş ödemeleri için kullanılabilir.

İş Programının İzlenmesi

İş Programının güncellenmesinde hedef, işin fiili (gerçek) gidişinin planlanan ile karşılaştırılarak tarafların işi, öngörülen tarihte bitirebilmesi için nasıl çalışacaklarını gösteren gerçekçi ve eksiksiz bir raporun hazırlanmasıdır. Kontrol için aşağıdakilerin yardımından yararlanabilir;

Ø       yüklenici ve proje ekibinin performanslarını en az aylık olarak inceleyip değerlendirebilir,

Ø       projeye katılanların yapım verilerini toplayıp analiz için sistematik bir süreç oluşturabilir,

Ø       düzenli proje toplantıları için bir program yaparak, her ekip üyesinin güncelleme toplantılarına programın durumunu gösteren verilerle gelmesini isteyebilir,

İnşaat proje yöneticisi iş programını izleme sürecinde, fiili gerçekleşmeyi kaydederek özellikle süre uzatımı taleplerinin analizinde kullanabileceği bir araca kavuşabilir.

Ağ diyagramı tekniği ile hazırlanan iş programlarının sözleşme şartları gereği olması halinde proje yöneticisi bu programları hakediş ödemeleri, tahakkuk ve nakit akışı projeksiyonlarında kullanabilir. Proje yöneticisi buna dayanarak hakediş ödeme raporları ve güncellenmiş nakit akış tahminlerini (projeksiyonlarını) hazırlar.

Süre Uzatmaları/Etki Analizleri

Süre uzatımlarını ilgilendiren (süre uzatımı talepleri onayları, reddedilen veya bekleyen talepler ile ilgili) tüm bilgiler inşaat proje yöneticisi tarafından her sözleşme veya proje için kaydedilip dosyalanmalıdır.

Yapıma başlayınca inşaat proje yöneticisi proje süresinde karşılaşılan  kritik gecikmelerin projeye süresel etkisini miktar olarak belirlemelidir. Kritik gecikmenin hesabı, ağ diyagramı üzerinde kritik gecikmelerin proje süresine etkisini saptayan bir tahmin yöntemi (süresel etki analizi) ile yapılır.

Projenin başarı şansını artırmak için sözleşmeye, yüklenicinin zaman etki analizi hazırlayıp onaya sunması hususunda ayrıntılı bir prosedür yazılabilir. Bu prosedürde, ilgili analizin hazırlanması, onaya sunuş, onaylanma biçimi ve revizyonların mevcut programa nasıl alınacağı belirtilmiş olmalıdır. İnşaat proje yöneticisinin etki analizlerini yükleniciden bağımsız olarak yapması, kendisine bu konuları yüklenici ile en erken sürede tartışma, pazarlık etme ve sorunlara çözüm getirme olanağını verecektir.

Her süre – etki analizi, Master İş Programına, geçerli iş koşullarına, kritik gecikmesi olan işin fiziksel miktarına, kullanabilir işgücü, ekipman ve malzeme potansiyeline dayandırılmalıdır.

Etki analizi raporunda şunlar bulunmalıdır: işin gereği gibi tanımı ve açıklaması, sözleşme maddeleri, çizim, şartname, eskizler v.s.’ye göndermeler, etki değerlendirme hesabının ayrıntısı (ağ diyagram hesabı ile yapılan işin fiziksel miktarı dahil) ve işin gecikme ile ilgili koşulları.

Gecikmeye ilişkin etkileşim ve yüklenici taleplerinin sürekli izlenmesi karmaşık konulardır. Burada en basit yaklaşım, malsahibi ve yüklenici açısından zamanın para demek olduğunu; dolayısıyla, gecikmelerin derhal incelenip sonuçlandırılması gereğini unutmamaktır.

Gecikmeyi Kapatma Programı

Zaman zaman inşaat proje yöneticisi çeşitli nedenlerle ortaya çıkan gecikmelerin ve/veya süre kayıplarının ortadan kaldırılması hususunda yüklenicinin yönlendirilmesini önermek zorunda kalabilir. Yüklenicinin performans düşüklüğü nedeniyle iş programının gerisinde kalması halinde malsahibi, sözleşmeye göre, yüklenicinin maliyeti kendisi tarafından karşılanarak gecikmeyi kapatmasını isteyebilir. Bu tür haklar, özellikle iş programlarının ağ diyagramları ile yapıldığı pek çok sözleşmede bulunmaktadır.

İş Programında meşru nedenlerle gecikmenin ortaya çıkması halinde proje yöneticisi ve ilgili yüklenici, kalan sürede gecikmeyi kapatma (telafi) olanaklarını incelerler. Her durum (olanak), sözleşmenin ilgili maddeleri ışığında incelenmelidir.

Hak Taleplerinin Değerlendirilmesi

Yapım işinin sonuna yaklaşıldığında veya iş tamamlandığında, inşaat proje yöneticisinin o güne kadar sonuçlandırılmamış veya geçici kabulden sonra verilmiş hak taleplerinin incelenip karara bağlanması gerekebilir. Haklı bulunan taleplerde inşaat proje yöneticisi vakaları inceleyerek her talebi mal sahibinin kabul edebileceği biçimde açık ve somut olarak ifade etmeli, kendisine bununla ilgili belge ve savunmaları sağlamalıdır.

Malsahibi kendine sunulan tüm talepleri bir hukukçuya inceletmelidir.

YAPIM SONRASI EVRE

Yerleşme Planı

İnşaat proje yöneticisi malsahibinin projeden en kısa sürede yararlanması, kolaylıkla gelir elde etmesi doğrultusunda, rahatça ve düzenli biçimde taşınmasını sağlayacak bir yerleşme planı hazırlayabilir. Bu plan, yüklenicilerin katkısını, sistemin yaşama geçirilmesini (çalıştırılmasını) eksik işlerin tamamlanmasını, yetkili makamların kontrol ve onaylarını, ruhsatları (kullanma izinlerini) ve malsahibi personelinin yapıya yerleşmesini kapsamalıdır.

Bir sonraki yazıda Kalite Yönetiminin genel yapısının detaylarına değinilecektir. Görüşmek üzere....

KAYNAK :

Prof.Dr. Doğan SORGUÇ, Dr. Murat KURUOĞLU, “İnşaat (Proje) Yönetiminin Hizmet ve Uygulama Standartları” ,IMO-Istanbul Şubesi, 2002

İnşaat Proje Yönetimi Temel İlkeleri -3 (Dr. Murat Kuruoğlu)

Proje Yönetiminin fonksiyonları ve aşamalara göre kapsamında genel yapısı ve organizasyonel yaklaşımı bir önceki yazıda ortaya konulmuştur. Bu sayıda proje yönetim diğer bir ana fonksiyonlarından olan maliyet yönetiminin genel yapısı ve kapsamı ele alınacaktır. Bu bölüm, tüm proje evrelerinde tümleşik ve kapsamlı bir maliyet yönetim sistemi ile, proje maliyetlerinin yönetilmesi, kontrol edilmesi ve izlenmesinde inşaat proje yöneticisinin ekip üyelerine yardımcı olması hususunda esasları içermektedir. Etkin maliyet yönetiminin anlamı, malsahibinin mali sınırlar içinde gerçekçi bir proje bütçesinin hazırlanmasını ve sözleşmedeki koşullar çerçevesinde maliyet yönetimi teknik ve becerileri ile, projenin en ekonomik biçimde planlanmasını, tasarlanmasını, yapımını sağlamaktır. Bu yapı ana aşamalar biçimde aşağıdadır.

ÖN TASARIM EVRESİ

İnşaat proje yöneticisi projenin yerini görür ve yapım maliyetlerini etkileyecek ögeleri titizlikle inceler. Ayrıca, yerel piyasa araştırması yaparak, bölgede mevcut işgücü, malzeme, ekipman ve tesislerin kapasite ve maliyetlerini, iklim koşullarını ve diğer ögeleri değerlendirir.

Benzer tür projeler için bir inşaat maliyeti veri tabanı yaratabilir. Böylece inşaat proje yöneticisi, yeni bir projenin de yer ve süresine göre, bu veri tabanına dayalı projeksiyon ve eskalasyon yapabilir.

Proje ve Yapım Bütçeleri

İnşaat proje yöneticisi, malsahibinin kalite, bütçe ve zaman hedeflerini esas alarak, inşaatın ve gerekiyorsa toplam projenin keşfini hazırlar. Bu veriler İnşaat Proje Yönetim Planına yazılırlar.

Bu aşamadaki keşif genel düzeyde olduğundan, tasarım riski veriye bağlı olarak %15 –25 arası kabul edilmeli ve inşaatın toplam keşfine eklenmelidir. Yönetici, mal sahibine projenin gerçek maliyetinin, tanımlanacak sistemlerin büyüklük ve kalitesine bağlı olduğunu, o anda geçerli keşfin elde var olan bilgilere dayandığını hatırlatmalıdır.

Yapım ve proje keşifleri, projenin tüm bileşenlerinden meydana gelen iş bölümlerinin yapısına uygun biçimde, proje ekibinin kabul ettiği bir sistem ile yapım ve proje bütçelerine dönüştürülmelidir.

İnşaat proje yöneticisi bütçeleri kapsam, gerçeklik ve malsahibinin mali sınırlarına uygunluk açısından inceler; bulgularını tasarımcı ve malsahibi ile gözden geçirip gerekli düzeltme ve düzenlemeleri yapar. Bu konuda, proje ve yapım bütçelerinin hazırlanması sırasında yapılan kabuller ve dışlanan kalemlerin listelenmesi büyük önem taşımaktadır.

Maliyet Analizleri

Ön tasarım evresinde malsahibi tasarımcıdan çeşitli yerler ve/veya programlara göre konsept alternatifleri geliştirmesini isteyebilir. Proje için değişik konumların düşünülmesi halinde, altyapı, zemin koşulları, topografya, ulaşım, yerleşim, piyasa koşulları, işgücü vs.den kaynaklanan maliyet farkları tam anlamı ile dikkate alınmalıdır. Bu aşamada malsahibi yapının ömür boyu maliyet etütleri, enerji etütleri ve ön nakit-akış tabloları gibi başka bir takım çalışmalar yapılmasını isteyebilir.

TASARIM EVRESİ

Bu süreçte maliyetlerin yönetilmesindeki yaklaşım, yapıcı nitelik taşımalı ve tepkisel olmamalıdır. Proje Yöneticisinin zamanında yapacağı mali danışmanlık, maliyetin öngörülen sınırları aşması karşısında doğacak yeniden tasarlama gereksinimini önemli ölçüde azaltacaktır. Bu kapsamda yapılması gerekenlerin ana başlıkları şunlardır.

· Keşifler

· Maliyet Kontrol Aşamaları

· Eskiz Tasarımda Keşif

· Ön Tasarım Keşfi

· Uygulama ve Son Tasarım Keşifleri

· Değer Analizi (Fizibilite) Çalışmaları

· Maliyet İzleme ve Raporlama

· Proje Prosedürleri El Kitabı

İHALE VE SATINALMA EVRESİ

Zeyilnamenin Keşfi

İnşaat proje yöneticisi önerilen tüm zeyilnameleri ayrıntılı biçimde fiyatlandırmalıdır. Miktar ve maliyet keşfinin metodolojisi, tasarım aşaması sonunda, malsahibinin onayına sunulan son keşifte kullanılanın aynı olmalıdır.

Tekliflerin İncelenmesi ve Müzakereler (Pazarlık)

İnşaat proje yöneticisi aldığı tüm teklifleri bir tablo üzerinde analiz ederken, kendisinin teklif evrakına dayalı olarak hazırladığı (son) keşfi, bu analizlerdeki alternatif teklifler ve birim fiyatlar ile karşılaştırmalıdır. Tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılan tablolama yöntemi, daha önce yapılan keşiflerinki ile tutarlı olmalıdır.

Proje Yöneticisi’nin bu aşamadaki görevi, teklifleri tablolarda göstermek ve bunların ihale dosyasında aranan koşullara (istenenlere) uygunluğunu saptamaktır.

YAPIM EVRESİ

Hakediş Programı

Yükleniciye yapılacak hakediş ödemeleri belirlenirken programlanan işlemlerin tamamlanma oranı metodu kullanılırsa, inşaat proje yöneticisi yüklenici ile birlikte, iş programına dayalı bir keşif programı hazırlamalıdır.

Hakediş ödemeleri belirlenirken, eğer her iş bölümünün % tamamlanma oranı kullanılırsa inşaat proje yöneticisi, her teklif paketi için bir hakediş programı hazırlamalıdır.

Her iki durumda da hakediş programı sözleşmenin hemen ardından hazırlanarak gözden geçirilmeli ve tarafların onayına sunulmalıdır. Bu yolla proje süresince eksik yada fazla ödemeler yapılması önlenmiş olur. Doğru değerlendirme için hakediş programı yeterli derecede ayrıntılı olmalıdır.

Değişiklik Talimatlarının Denetimi

İnşaat proje yöneticisi yapım süreci boyunca yürütülen genel (toplu) finansal kontrolün bir parçası olarak değişiklik talimatlarının kontrolünü sağlayan bir sistem kurup ve kullanmalıdır.

Sözleşme süre veya fiyatında veya her ikisi üzerinde bir değişiklik yapma konusunda uzlaşma sağlandığında, maliyetle ilgili verilerin sağlanabilmesine, iyi organizasyonuna ve değişiklik kapsamının tam anlaşılmasına bağlıdır.

Değişiklik istekleri için iki tür fiyatlandırma yapılabilir:

Projeksiyonla Fiyatlandırma– Bu fiyatlandırma, işin başlangıcından önce veya iş süresi içinde yapılır. Keşifler verimlilik, ekip yapısı, araç gereç ve kullanım sürelerini göstermelidir. Malzeme maliyet listelerinde kullanım oranları ve birim fiyatlar yer almalıdır.

İstatiksel Fiyatlandırma - Bu fiyatlandırma iş esnasında ya da sonunda gerçekleşen adamsaat, malzeme ve araç-gereç kullanım değerlerine dayanan fiili maliyetleri gösterir. Emanet usulü çalışmalarda, yapılan işin hem inşaat proje yöneticisi hem de yüklenici tarafından günlük kaydı tutulup doğruluğu kontrol edilmelidir.

Projeksiyonla fiyatlandırmada inşaat proje yöneticisi verimliliklerin hesabında aşağıda sayılan özel faktörleri de dikkate almalıdır.

· İşin durumu ve koşulları

· Yüklenici(ler)in göreceli büyüklük ve performansı

· Değişikliğin büyüklük ve karmaşıklığı

· İklim koşulları

· Mümkün olan makinalaşma derecesi

· İşgücü anlaşmaları (sözleşmeleri)

· Mesleksel uygulama biçimleri (usulleri)

· Öğrenme eğrisi

· Değişikliğin gerektirdiği ilave denetimler

Değişiklik isteklerindeki işler için kabul edilen genel gider ve kâr, sabit yüzde cinsinden ana sözleşmede belirtilmelidir.

Alternatif Etütler

Yapım evresinde, inşaat proje yöneticisi, yapım bütçesi açısından daha uygun ve ekonomik yapı elemanlarının seçimi hususunda malzeme, sistemler, ekipman ve aksesuarlar üzerinde incelemeler yapar.

Ek Mali Talepler

Proje Yöneticisi ayrıntılı denetleme kayıtları tutar. Böylece daha sonra yapılacak denetleme, talep ve incelemeler için elde, proje finansman işlemlerinin aktivite sırasına göre eksiksiz ve kapsamlı kayıtları bulunur.

YAPIM SONRASI EVRESİ

Bu aşamda Sonuç Maliyet Raporu hazırlanır. İnşaat proje yöneticisi projenin toplam maliyetini sonuç raporunda özetler ve buna tüm değişiklik talepleriyle maliyeti etkileyebilecek fakat henüz karara bağlanmamış sorunların da listesini eklemesi önerilir.

Bir sonraki yazıda Süre Yönetiminin genel yapısının detaylarına değinilecektir. Görüşmek üzere....

KAYNAK :

Prof.Dr. Doğan SORGUÇ, Dr. Murat KURUOĞLU, “İnşaat (Proje) Yönetiminin Hizmet ve Uygulama Standartları” ,IMO-Istanbul Şubesi, 2002

İnşaat Proje Yönetimi Temel İlkeleri -2 (Dr. Murat Kuruoğlu).

Proje yönetimi ve kapsamı bir öncek yazıda tanımlanmıştır. Bu sayıda proje yönetim ana fonksiyonlarından olan proje yönetiminin genel yapısı ve kapsamı ele alınacaktır. Bu bölüm inşaat proje yönetimi ve organizasyonunu kapsamakta, inşaat proje yönetim planı ve onun anahtar bileşenleri anlatılmakta ve İnşaat Proje Yönetim anlayışında bir projenin hedefleri, felsefesi ve unsurlarının ana hatları ortaya konulmaktadır.  Bu yapı ana aşamalar biçimde aşağıdadır.

ÖN TASARIM EVRESİ

Proje Organizasyonu

Malsahibinin proje ihtiyaçlarını karşılamak için inşaat proje yönetim uzmanlarından oluşan bir ekip kurması bu evrenin temel amacıdır.

Projenin organizasyonu  şu prensiplere göre yürütülmelidir.

·         Malsahibi, tasarım danışmanı ve inşaat proje yöneticisi karşılıklı güven ve saygıya dayalı bir ilişki kurmalıdırlar. İnşaat proje yöneticisi ve tasarım danışmanı denk pozisyonlarda çalışmalı ve ancak böylelikle bir ekip çalışmasının beklenen faydaları sağlayacağı unutulmamalıdırlar.

·         Kilit personel kendi iş akitlerini imzalamadan önce projeyi ve gereksinimlerini anlamanın yanında, ekipteki insanların sorumluluklarını da anlamalıdır

İnşaat Proje Yönetim Planı

İnşaat Proje Yönetim planı, proje kapsamını, bütçeyi, iş programını, çevresel koşulları, kullanılacak temel sistemleri, izlenecek metot ve prosedürleri kapsar. Başarılı bir projenin temelini inşaat proje yönetim planı ve bunu sağlamayı taahhüt etmek oluşturur. Genelde bir İnşaat Proje Yönetim Planı şu temel bileşenlerden oluşur:

·         Proje tanımı

·         Ara terminleri gösteren iş programı

·         Ana iş programı

·         Kalite yönetim yaklaşımı

·         Proje dokümanları ve referansları

·         Proje organizasyon şeması ve personel alım planı

·         Roller, sorumluluk ve yetkiler

·         Proje bütçesi

·         İş bölümleme yapısı (wbs -work breakdown structure)

·         Çevresel ve arkeolojik değerlendirmeler

·         Proje prosedürleri ve referansları

·         Yönetim bilgi sistemi

·         İletişim protokolü

·         İş paketi ve iş verme stratejileri

·         Saha yerleşim ve kullanım planı

Proje Prosedürleri El Kitabı

Proje Prosedürleri El Kitabı, proje ekibinin sorumlulukları, yetkileri ve projenin yürütümü sırasında izlenecek sistem, metot ve prosedürler açık bir şekilde açıklayan el kitabıdır. Bu kitapta aşağıdaki hususlar bulunmalıdır :

·         Bütçe ve projenin maliyetlerini izleme ve kontrol etmeye yönelik sistemler

·         Kalite güvence programı ve bunun nasıl hayata geçirileceği

·         Proje iş programı ve bunun nasıl oluşturulup, yerleştirilip nasıl güncel tutulacağı

·         Belirli proje sistem metot ve prosedürleri (teklif alma, ödemeler, değişiklik istekleri, onaylar, yazışmalar, raporlar, performans kayıtları, talepler için verilen kararlar)

·         Sorumluluklar ve yetki sınırları

·         Yazışma dağıtım matrisi

·         Güvenlik programı

·         Kontrol listeleri

·         Toplantılar(tipleri ve hangi sıklıkla yapılacağı)

·         Kullanılacak formların örnekleri

·         Detaylı teklif ve yapım aşaması prosedürleri

·         Ana yükleniciler arasındaki koordinasyon

Tasarım Öncesi Proje Konferansı

Konferansın genel amacı proje hedeflerinin, projeye yaklaşımının ve proje prosedürlerinin mal sahibi, tasarım profesyoneli ve inşaat proje yöneticisi tarafından anlaşılmasının sağlanmasıdır.

Yönetim Bilgi Sistemleri

Bu sistem, bilgi ihtiyaçlarını, veri kaynaklarını, zaman ve maliyet kontrol unsurlarını, çıktıları ve sistemin nasıl kurulup yerleştirileceğini ortaya koyar. Raporların sıklığı ve dağıtımı ve kayıt tutma politikası bu sistemle oluşturulmuş olur.

Gelen ve giden evrak kayıtları, periyodik (günlük, haftalık, aylık) performans raporları, çizim çizelgeleri, onay istekleri, değişiklik istekleri ve onayları, satınalma onayı, malzeme kontrol, toplantı notları sözlü talimatların onayı, muayene ve testler, hava şartları, sözleşmeye uygun olmayan işler hakkında notlar, çizelgeleme kayıtları ve saha fotoğrafları ile ilgili kapsamlı bir arşiv oluşturulmuş olunur.

Finansal durumun planlanan ve gerçekleşeni de gösterecek şekilde raporlanması hem Malsahibinin hem de Proje Yöneticisinin mevcut kaynakları izleme ve etkin olarak kontrol etmelerine yardımcı olacağından tasarımı önemlidir. Finansal raporlama; bütçelenen, taahhüt edilen, harcanan kaynakları, projenin geri kalan maliyetleri, faturaları, ödemeler ve kesintileri, değişiklikleri, planlanan toplam maliyeti ve planlanan nakit akışını kapsamalıdır.

İnşaat proje yöneticisi malsahibi ve tasarım danışmanı ile birlikte çalışanlarla görüşmeler yaparak, proje yönetim ekibine gereken enformasyonun sıklığı, tipi ve şekli ile ilgili raporlama sistemini oluşturmalıdır. Ana Çizelge, devam eden işler çizelgesi,çizimlerin çizelgesi, bütçe ve hizmet maliyetleri, tasarım servisleri için  kabul edilen yada onayda bekleyen değişiklik talimatları ve bunların sıklığı en asgari düzeyde belirlenmelidir.

TASARIM EVRESİ

Tasarım aşamasının amacı malsahibinin zaman, performans ve bütçe beklentilerini karşılayacak şekilde ihale edilebilecek bir projeyi tanımlayan bir doküman setini oluşturmaktır. Bu kapsamda yapılması gerekenlerin ana başlıkları şunlardır.

·         Tasarım dokümanlarının incelenmesi

·         Dokümanların Dağıtımı

·         Sözleşmeler

·         Genel ve Özel Şartlar

·         Halkla İlişkiler

·         Proje Finansmanı

·         Maliyet Kontrol

·         Süre Kontrol

·         Sürekli Danışmanlık Çalışmaları

İHALE VE SATINALMA EVRESİ

Bu aşamanın amacı, her teklif paketi için kalifiye, işle ilgilenen ve işi proje süresi içinde yapmak için yeterli firmaları bulmaktır. Bu kapsama giren  ana başlıkları şunlardır.

·         Teklif ve İhale Etme Süreci

·         Toplantılar

YAPIM EVRESİ

Bu fazın amacı, Malsahibinin kapsam, maliyet, kalite ve zaman gereksinimlerini karşılayacak şekilde, proje aktivitelerini planlayıp yerine getirerek inşa sürecinin hızını ve etkinliğini artırmaktır. Kilit yapım aşaması aktiviteleri aşağıda bulunmaktadır.

·         Şantiyenin Kurulması

·         Koordinasyon

·         Toplantılar

·         Zaman Yönetimi

·         Bütçe ve Maliyet İzleme

·         Hakediş Ödemeleri

·         Ek İşler

·         Talep Yönetimi

·         Kalite Yönetimi

·         Mal sahibince Temin Edilen Malzeme ve Ekipmanlar

·         Çizimlerin Kayıt Altına Alınması

·         Kayıt Tutma

·         Yönetim Raporları

YAPIM SONRASI EVRESİ

Hızlı ve etkin proje tamamlaması, başarılı bir proje için önemli bir husustur. Bu aşamada proje yöneticisinin sorumlulukları; ödemelerle ilgili son dokümanları hazırlama ve sunma, işletme ve bakım el kitaplarının hazırlanmasını organize etme, imalat resimlerini toplama, yüklenicileri izleme, ekipman ve/veya sistemleri teslim ve devreye alma şeklinde sıralamak mümkündür.

Bir sonraki yazıda Maliyet Yönetiminin genel yapısının detaylarına değinilecektir. Görüşmek üzere....

KAYNAK :

Prof.Dr. Doğan SORGUÇ, Dr. Murat KURUOĞLU, “İnşaat (Proje) Yönetiminin Hizmet ve Uygulama Standartları” ,IMO-Istanbul Şubesi, 2002